door Alex de Vries
Niemand is het kunstenaarschap gegeven. Het moet worden verworven. Om te beginnen weet niemand wat kunst is. Vaak wordt beweerd dat het gaat om een manier van leven, een mentaliteit, een opvatting, een houding die zelfstandig en onafhankelijk is. Natuurlijk moet een kunstenaar wat kunnen, maar we kunnen allemaal wel wat. Het meeste wat we kunnen is geen kunst, maar gewoon iets wat we doen. Alles wat je over kunst beweert, kan waar zijn en het tegenovergestelde kan ook kunst zijn. Iets is niets zonder n ervoor. Iets is minder dan niets.
Kunst is wat een kunstenaar doet en ook weer niet. Kunst is vooral wat we laten, wat we niet doen, waar we niet opkomen, wat we niet bedenken of uitvoeren, wat we niet tot stand brengen en dat dan toch een gedaante aanneemt, zich voordoet. In feite kan iedereen dat. Je hoeft er namelijk niets voor te kunnen. Het ontstaat vanzelf. Niemand anders hoeft er deelgenoot aan te zijn. Het kan een gewaarwording zijn die alleen aan jezelf is voorbehouden. Kunst hoef je niet te delen. Je kunt haar in afzondering ondergaan.
Het beste is de kunstenaar te nemen voor wie hij is en wat hij doet. Hij is een schilder, een schrijver, een muzikant, een regisseur, een bouwer, een graficus, een ontwerper, een vormgever, een danser, een beeldhouwer, een acteur, een tekenaar en de eindeloze variaties die verder denkbaar zijn. Een kunstenaar kan alles zijn en iedereen een kunstenaar. De kunstenaar oefent zich in wat hij doet en laat daarmee zien wie hij is. Hij doet elke dag hetzelfde of elke dag iets anders. Hij is alles tegelijk en niets in het bijzonder.
Iedereen kan alles, omdat we allemaal uitzonderlijk zijn. Niemand kan iets, omdat we allemaal onhebbelijk zijn. In de kern denken we overal anders over. Wat een ander kan, kunnen wij niet en wat wij kunnen kan een ander niet. Wat we niet kunnen, onderscheidt ons meer van anderen dan wat we wel kunnen. Wat we wel kunnen, kan vrijwel iedereen. Als we iets niet kunnen, moeten we bedenken hoe het wel kan en dat is wat het kunstenaarschap bepaalt. Kunst is een gebrek. Kunst is de manier waarop je die tekortkoming het hoofd biedt.
Kunst is blind zijn, maar wel iets laten zien; doof zijn en iets laten horen; stom zijn en gehoord worden; smaakloos, tastloos geurloos zijn en een geurige, tactiele beproeving zijn. Wat je niet kunt, is je talent. Dat moet je elders vinden, buiten jezelf. Om te doen wat je niet kunt, moet je op jezelf vertrouwen. Daar moet je blind op varen. We zijn blind op elkaar.
Het is een kwestie van elkaar daar te vinden waar we geen weet van hebben. Kunst is geen bevestiging van wie we zijn, wat we weten en kennen, maar daarvan het tegenovergestelde. Dat is een kunstwerk: het tegenovergestelde van wat we beheersen. Je staat er altijd van te kijken. Kunst is een hondje dat 'Zoiets' heet. En 'Zoiets' heb je nog noot gezien: een naakte vrouw die haar hondje zoekt.
Alex de Vries
12 juni 2011
Geen opmerkingen:
Een reactie posten